در یک تقسیم بندی کلی می‌توان منابع درآمدی شهرداری‌ها را به دو گروه منابع درآمدی داخلی و منابع درآمدی خارجی تقسیم‌بندی کرد. درآمدهای حاصل از عوارض نوسازی، عوارض نقل و انتقال املاک و عوارض اتومبیل، درآمد حاصل از فروش خدمات و جریمه‌ها بخشی از عناوین منابع درآمدی داخلی است و منابع درآمدی خارجی شهرداری‌ها شامل کمک‌های بلاعوض دولت و استقراض است که خارج از سازمان‌های شهرداری دریافت می‌‌شود.
در این راستا و با توجه به اینکه یکی از ارکان اصلی اقتصاد شهری، شهرداری‌ها هستند که به دولت‌های محلی مشهور شده‌اند از جنبه تأمین مالی و همچنین استقلال مالی دچار چالش‌های قابل توجهی هستند. استقلال مالی و تأمین هزینه‌های جاری و هزینه‌های پروژه‌های عمرانی دولت‌های محلی بدون اتکا به دولت مرکزی از نظر ثبات سیاسی و مالی اهمیت زیادی برای شهرداری‌ها دارد.
نهایتا هدف شهرداری‌ها (دولت‌های محلی) در بودجه ریزی در بلندمدت، کاستن از درآمدهای ناپایدار ازجمله عوارض فروش تراکم، عوارض تخلفات ساختمانی و جرائم ماده صد و همچنین وابستگی کمتر به دولت مرکزی است و افزودن بر منابع در آمدی پایدار ازجمله عوارض نوسازی، مالیات بر زمین و مستغلات و خصوصا درآمدهای حاصله از فروش خدمات است.
با این تفاسیر، تجربه نشان داده است که در کشورهای صنعتی توسعه‌یافته با سیستم بانکی پیشرفته و بازار سرمایه با تکنولوژی بالا همانند آمریکا و اتحادیه اروپا باز هم تأمین منابع مالی مورد نیاز شهرداری‌ها از طریق سیستم بانک و استقراض غیرمستقیم از مردم (پس‌اندازهای مردم در بانک‌ها) مرسوم نیست. درصورتی که شهرداری‌ها به‌دلیل اعتبار بالایی که نزد جامعه دارند منابع مالی مورد نیاز خود را برای پروژه‌های مختلف سرمایه‌گذاری خود از طریق انتشار اوراق بدهی شهری تأمین می‌کنند.
یکی دیگر از فرصت‌های مدرن مالی که در دنیای بازارهای مالی پیشرفته به وفور و به‌صورت کارآمد توسط شهرداری‌ها و دولت‌های محلی برای تأمین منابع مالی کارآمد مورد استفاده قرار می‌گیرد، تاسیس صندوق‌های مشترک سرمایه‌گذاری است.
شهرداری‌ها علاوه بر تاسیس بانک‌های خصوصی برای فراهم نمودن سازوکارهای مناسب استقراض از سیستم بازار پول می‌توانند صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعدد و متنوعی با توجه به تنوع میدان‌های درآمدهای داخلی سازمان‌های خود تاسیس کنند.در ایران صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت و متغیر چند سالی است که گسترش قابل توجهی یافته است و شهرداری‌های کلانشهرهای کشور می‌توانند از این نهادهای مالی به سهولت بهره ببرند.
* مدیر اسبق امور اعضای کانون کارگزاران بورس و اوراق بهادار
